post

Manifesto Día Internacional e Europeo das Persoas con Discapacidade

Pola culminación da primeira reforma social da Constitución Española

Con motivo do Día Internacional e Europeo das Persoas con Discapacidade, que cada ano se celebra o día 3 de decembro, no correspondente ao ano 2021, o movemento social da discapacidade agrupado de xeito unitario en torno ao CERMI fai público o seguinte

M A N I F E S T O

Nas sociedades democráticas, a Constitución é a máxima e superior expresión do ordenamento xurídico; a que establece os dereitos e deberes da cidadanía; a que ordena a convivencia social conforme ós principios e valores da liberdade, a igualdade e o pluralismo; a que define e asegura as formas democráticas de goberno e a que regula o funcionamento dos poderes públicos, que deben estar ó servizo da comunidade, promovendo o ben común. As persoas con discapacidade, como parte valiosa da familia humana e das comunidades sociais e políticas nas que esta se organiza, deben ter reflexo nas Constitucións dende un enfoque esixente de dereitos humanos, que
garanta a súa inclusión, participación e benestar, sen discriminacións ni relegacións de ningún tipo.

A Constitución Española de 1978, vixente na actualidade, incorporou expresamente ás persoas con discapacidade ao seu texto, dedicándolles o artigo 49, o que representou un gran avance por canto este grupo social, tantas veces omitido e desconsiderado ó longo da historia, gozaba de visibilidade, sendo relevante aos efectos da promoción e a protección constitucionais dos seus dereitos.

A pesar de ese logro -poucas Constitucións no mundo nese momento tiñan presente as persoas con discapacidade-, tras mais de corenta anos dende a aprobación da Constitución Española, o seu artigo 49 precisa unha renovación, porque nin a terminoloxía empregada nin o contido están alienados ca visión plena de dereitos humanos, que é o único abordaxe admisible na relación ca discapacidade. A Constitución de 1978 mellórase a si mesma, afonda e estende os seus principios, valores e mandatos se actualiza a súa mirada
sobre as persoas con discapacidade.

Reforma do art.49

Consciente desta necesidade de cambio, o movemento social da discapacidade leva anos propoñendo a reforma do artigo 49 da Constitución Española, pasando a ser a primeira de contido nitidamente social do Texto Legal máximo nas máis de catro décadas de vixencia. E isto, sempre co maior dos consensos políticos e sociais, pois os dereitos das persoas con discapacidade son un elemento do acervo compartido das sociedades democráticas avanzadas, que serven para superar as disputas e as fracturas
tan estendidas hoxe na vida política.

Tras anos de esforzo do sector social da discapacidade, auténtico promotor deste proceso de modificación constitucional, na primavera deste ano 2021 chegaba por fin as Cortes Xerais, remitido polo Goberno de España, un proxecto de reforma do artigo 49 da Constitución Española, que agarda ser debatido e tramitado, se reúne as maiorías reforzadas precisas cando se trata de cambios no texto constitucional, para resultar aprobado e entrar finalmente en vigor.

A reforma proposta, produto de debates parlamentarios, sociais e académicos previos, que acadaron un elevado grado de coincidencia, desterra expresións ferintes e insostibles por mais tempo para referirse as persoas con discapacidade (“diminuídos”) e dota dun novo contido o artigo con arranxo aos conceptos, valores e propósitos que hoxe configuran un entendemento e práctica apropiados dos dereitos e deberes das persoas con discapacidade, incluídas as mulleres e nenas, a quen nomean expresamente. O clamor cidadán que alentou esta reforma -que en si e por si mesma é unha mellora do país, que eleva a calidade de texto constitucional e o seu nivel de esixencia ética, política e xurídica, ao comprometerse máis intensamente cos dereitos, a inclusión e o benestar con esa parte da diversidade social que son
as persoas con discapacidade- debe verse necesariamente acompañado por tódalas forzas políticas con representación parlamentaria, mediante a expresión dun apoio firme e claro.

Ante este fito social, que despois de moitos avatares e dilacións hoxe é mais real e próximo ca nunca, dende o movemento CERMI, no Día Internacional e Europeo das Persoas con Discapacidade, reclamamos a todos os partidos políticos, e en especial a aqueles que mostraron reticencias, que se sumen, co seu respaldo, intervindo no Parlamento para perfeccionar o texto de partida, á primeira reforma social da Constitución Española, que vén da man das persoas con discapacidade e das súas familias, e que non pretende senón facer do noso país un proxecto máis suxestivo e decente de vida en común.

3 de decembro de 2021

post

SOS SOIDADE, EU TAMÉN CONTO

DÍA INTERNACIONAL E EUROPEO DAS PERSOAS CON DISCAPACIDADE

Con motivo do Día Internacional e Europeo das Persoas con Discapacidade, que cada ano celébrase o día 3 de decembro, no correspondente ao ano 2019, o movemento social CERMI fai público o seguinte

MANIFESTO

A soidade non desexada é unha das secuelas das sociedades chamadas a si mesmas avanzadas. As mulleres e homes con discapacidade enfróntense no seu día a día a situacións de illamento social, de separación da vida en comunidade, que provocan maiores doses de soidade forzosa. As causas desta soidade son moitas e acumulativas: a falta de accesibilidade das contornas, produtos e servizos; a imposibilidade ou a dificultade extrema de exercer os dereitos fundamentais; a inactividade obrigada; a ausencia estendida de apoios para unha autonomía persoal efectiva; residir en medios con escaseza de recursos pola deficiente e non equitativa distribución dos mesmos, como é o rural; a pervivencia no imaxinario social de actitudes reticentes e negativas sobre o valor das persoas con discapacidade, etc. En definitiva, a exclusión e a discriminación estruturais cara a este grupo cidadán intensifican a soidade forzosa.

A soidade non querida neste grupo social non é uniforme. As persoas con discapacidade en maior risco de exclusión son quen máis expostas están á soidade non desexada: persoas maiores, infancia vítima de violencia, persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento, ou con problemas de saúde mental, con discapacidades adquiridas na vida adulta ou na idade avanzada; e en xeral aquelas con grandes necesidades de apoio para a súa autonomía. Factores como o xénero, a idade, o tipo de discapacidade, a procedencia e o lugar de residencia, entre outras, provocan máis soidade. Todo o anterior multiplícase, se se trata de mulleres con discapacidade, consideradas desde calquera perspectiva interseccional: a soidade non desexada ten rostro preferente de muller.

Segundo os estudos sociolóxicos dispoñibles, máis dun 20 por cento das persoas con discapacidade viven soas e un 38 por cento destas persoas viven en soidade non desexada. O 74% das persoas con discapacidade que viven soas son mulleres. A miseria relacional -a ausencia de vínculos e relacións sociais intensas- é un feito agravado respecto das persoas con discapacidade. A soidade non querida/desexada é un fenómeno en crecemento, cun alto custo/prezo humano, social e sanitario, que ha de ser obxecto transversal de acción das políticas públicas, presentes e futuras.

A Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade obriga a eliminar os estereotipos desfavorables cara a este grupo social, para o que os Estados han de accionar percepcións positivas e unha maior toma de conciencia sobre o valor intrínseco das persoas con discapacidade e da súa contribución á sociedade. Este tratado de dereitos humanos xira ao redor de dous valores irrenunciables, a inclusión e a vida en comunidade, ferramentas ambas as das máis poderosas para mitigar o illamento e a soidade non desexada das persoas con discapacidade. Ademais, a Axenda 2030 e os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable de Nacións Unidas impoñen que ningunha persoa quede á marxe nin atrás.

SOS SOIDADE

Porque vivo encerrada na miña casa sen ascensor…
Porque me quedei sen amizades ao ter que abandonar a miña vivenda por non reunir condicións de accesibilidade adecuadas á miña nova situación de discapacidade… Porque quedo illada nas conversacións, non podo acceder á información nin comunicarme…
Porque non podo traballar…
Porque son unha muller maior con discapacidade e non me permiten ter o control da miña vida…
Porque nunca se conta comigo, xamais se me pregunta que me gusta ou que me apetece…
Porque son maior e teño unha discapacidade e non dispoño de apoios para desenvolverme como me gustaría…
Porque dependo doutros para todas as actividades da vida e a miña vontade é negada… Porque non dispoño de asistente persoal…
Porque na miña escola sufro acoso escolar por razón de discapacidade…
Porque non podo ou non me deixan practicar o meu deporte favorito…
Porque teño que renunciar ao lecer e á cultura por falta de accesibilidade, non só dos recintos, senón tamén das películas e o teatro…
Porque vivo nunha contorna rural e non teño acceso a ningún recurso…
Porque teño unha discapacidade e vivo na rúa…
Porque a xente non sabe e non quere relacionarse comigo…
Porque lles parezo unha persoa rara…
Porque teño unha discapacidade e por iso póñense en cuestión as miñas decisións…

Por estas situacións e outras parecidas que vivimos diariamente, as mulleres e os homes con discapacidade, e as nosas familias, alzamos as voces para gritar:

SOS SOIDADE, eu tamén conto

E reclamamos a mobilización pública e cidadá para que coas estratexias adecuadas mitigar o gran mal do illamento social que devasta ás persoas con discapacidade, a través de iniciativas como:

• Dotar de accesibilidade universal ás contornas, produtos e servizos, comezando pola vivenda, para que as persoas con discapacidade non teñan dificultades engadidas de relación e participación sociais. Sen barreiras, a ameaza da soidade non querida reduciríase moito.
• Medidas vigorosas para diminuír a inactividade e o desemprego entre as persoas con discapacidade. A máis da inclusión laboral e traballo digno, os vínculos e as relacións aumentan.
• Adopción dunha Estratexia Estatal de Inclusión na Comunidade que permita ás persoas institucionalizadas vivir segundo os seus propios desexos e preferencias, acolléndose a fórmulas de vida inclusivas na comunidade.
• Ofrecer ás persoas con discapacidade e ás súas familias prestacións e servizos suficientes que promovan a autonomía persoal e potencien o desenvolvemento dunha vida independente.
• Impulso de campañas de toma de conciencia pública dirixidas a eliminar os estereotipos negativos cara ás persoas con discapacidade, cun enfoque colaborativo entre a sociedade civil organizada, os poderes públicos e os medios de comunicación e as propias persoas con Discapacidade.
• Contar con programas de apoio e acompañamento a familias de persoas con discapacidade, especialmente no momento da aparición ou coñecemento da discapacidade e durante a primeira infancia, se esta adquírese ao principio da vida.
• Posta en práctica real de iniciativas e programas de prevención das situacións de abuso e acoso escolar cara ao alumnado, especialmente se este presenta algunha discapacidade.
• Despregamento de programas activos dirixidos a persoas con discapacidade con obxecto de favorecer e reforzar as redes sociais e veciñais.
• Establecemento de solucións que apliquen a transformación dixital ao acompañamento e empoderamento das persoas maiores con discapacidade, cun enfoque colaborativo interxeracional.
• Medidas para fomentar o voluntariado activo das mulleres e os homes con discapacidade, estimulando o seu espírito de axentes de voluntariado por si mesmas e de participación social plena, como vías de tecer relacións sociais e abandonar a soidade.
• Aprobación dunha Estratexia Nacional de Desenvolvemento Rural Inclusivo que teña en conta ás persoas con discapacidade que residen na contorna rural en España, mellorando a súa participación, acceso a dereitos e benestar social.
• Formación de equipos profesionais dos servizos públicos que facilite a detección e intervención nas situacións de soidade non querida das persoas con discapacidade.
• Contar con información plenamente accesible sobre os recursos dispoñibles no ámbito da soidade non desexada para as persoas con discapacidade.
• Confección de estudos e investigacións sobre a soidade non desexada nas persoas con discapacidade.

En conclusión, o movemento CERMI apela á toma de conciencia deste crecente problema social, o da soidade non desexada, e convoca á acción pública e cívica para que coa achega de todas as persoas, incluíndo as que presentamos unha discapacidade, fagamos da vida en comunidade, sen restricións, unha experiencia rica, decente, intensa e extensa. Coa participación das mulleres e homes con discapacidade, sen illamento nin soidade forzosa, facendo realidade a inclusión, producirase unha enorme mellora persoal e colectiva.

Coruña, a 3 de decembro de 2019

 

 

post

Manifesto do CERMI no Día Nacional en España da Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade

A Convención da ONU, a mellor aliada das persoas con discapacidade

O pasado 22 de febreiro, o Consello de Ministros do Goberno de España, acollendo unha proposta do CERMI Estatal, declaraba oficialmente a xornada do 3 de maio de cada ano como Día Nacional en España da Convención Internacional sobre os Dereitos da Persoas con Discapacidade de 2006. Esta Convención é o tratado internacional que promove, protexe e asegura os dereitos humanos das persoas con discapacidade en todo o mundo.

A data do 3 de maio foi elixida por ser o día no que a Convención entrou en vigor, no ano 2008, tras lograr o número exixido mínimo de ratificacións de Estados parte, entre eles España.

Con esta declaración do Día 3 de maio, trátase de contribuír ao coñecemento, a difusión e a toma de conciencia acerca desta Convención e os seus principios, valores e mandatos, estendendo a cultura e a práctica dos dereitos humanos na esfera das persoas con discapacidade.

Este ano 2019 é, pois, o primeiro no que se celebra este día oficial, ocasión que o movemento social organizado da discapacidade desexa aproveitar para resaltar a relevancia da Convención como a mellor e máis firme aliada das persoas con discapacidade, mulleres e homes, nenas e nenos, e como o dispositivos xurídico, político e social máis apropiado para facer efectivos os seus dereitos, inclusión e benestar.

O potencial transformador da Convención, marco referencial e prescritor ineludible de todas as políticas públicas e lexislacións que se leven a cabo en España no dominio das persoas con discapacidade, intensifícase se este tratado internacional se pon en conexión cos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) e a Axenda 2030 das Nacións Unidas.

Interpretar, despregar e aplicar a Convención en clave de ODS e estes en clave de Convención de 2006, redobrarán os efectos de cambio social que necesitan as persoas con discapacidade para lograr contornas, relacións e comunidades plenamente inclusivas, sostibles humana e socialmente, respectuosas e valedoras da diversidade como ben de primeira magnitude, digno de promoción e protección.

A Convención de 2006 e os ODS, mutuamente combinados, marcan, polo tanto, a axenda política da discapacidade dos próximos anos, que pasa sen dúbida de modo prioritario por atender e materializar as recomendacións que o Comité dos Dereitos das Persoas con Discapacidade de Nacións Unidas formulou a España, trala segunda revisión do grao de cumprimento deste tratado realizada os días 18 e 19 de marzo de 2019, e feitas públicas o pasado 9 de abril (https://www.cermi.es/es/actualidad/novedades/observaciones-finales-sobre-los-informes-periódicos-segundo-y-tercero).

As recomendacións deste Comité referidas a mulleres e nenas con discapacidade, grupo maioritario dentro das persoas con discapacidade e máis exposto á violación estrutural e sistemática dos seus dereitos, son particularmente exixibles e urxentes, polo que deben constituír obxectivo preferente tanto das políticas públicas de igualdade como das de discapacidade.

O programa político e social para que a Convención de 2006 e os ODS sexan unha realidade práctica nun período razoable é inxente e o movemento cívico de dereitos humanos das persoas con discapacidade e as súas familias estará vixilante para que os poderes públicos, os axentes sociais, os operadores económicos, os medios de comunicación e toda a sociedade encamiñen a súa actuación con estes postulados.